ارتودنسی، به تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد. این روش درمانی نه تنها به بهبود زیبایی لبخند کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در سلامت دهان و دندان و عملکرد صحیح سیستم جونده ایفا می‌کند. بسیاری از افراد با این سوال مواجه هستند که آیا ارتودنسی برای دندان‌های آنها مناسب است یا خیر؟ در این مقاله، به بررسی جامع این موضوع می‌پردازیم و به شما کمک می‌کنیم تا با آگاهی کامل، تصمیم درستی برای سلامت دهان و دندان خود بگیرید. اگر می خواهید بدانید که ارتودنسی برای چه دندان هایی است؟ با ما همراه شوید.
چه افرادی نیاز به درمان ارتودنسی دارند؟
شاید برای شما هم سوال باشد که باید از کجا بفهمیم به ارتودنسی نیاز داریم؟ ارتودنسی،به رفع مشکلات عملکردی و سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. در واقع، بسیاری از افراد به دلیل مشکلات جدی در نحوه قرارگیری دندان‌ها و فک، نیازمند ارتودنسی هستند. این مشکلات می‌توانند از ناهنجاری‌های ساده مانند فاصله بین دندان‌ها تا موارد پیچیده‌تر مانند ناهماهنگی فک را شامل شوند.
بیشتر بخوانید: عوارض ارتودنسی دندان چیست؟
دندان‌های نامرتب و شلوغ
شلوغی دندان‌ها یکی از رایج‌ترین دلایل نیاز به ارتودنسی است. زمانی که فضای کافی در فک برای رویش صحیح دندان‌ها وجود ندارد، دندان‌ها روی هم قرار می‌گیرند، کج می‌شوند یا در موقعیت‌های نامناسب رشد می‌کنند. این وضعیت نه تنها ظاهر ناخوشایندی ایجاد می‌کند، بلکه تمیز کردن دندان‌ها را دشوار کرده و خطر پوسیدگی و بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد.
فاصله بین دندان‌ها
فاصله زیاد بین دندان‌ها، به خصوص در دندان‌های جلویی، می‌تواند علاوه بر ایجاد ظاهر نامناسب، مشکلاتی در جویدن و صحبت کردن ایجاد کند. این فواصل می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند کوچک بودن دندان‌ها، از دست دادن دندان‌ها یا عادات نامناسب مانند مکیدن انگشت شست باشند.
ناهنجاری‌های بایت
ناهنجاری‌های بایت به مشکلات مربوط به نحوه قرارگیری دندان‌های فک بالا و پایین هنگام بسته شدن دهان اشاره دارد. برخی از رایج‌ترین ناهنجاری‌های بایت عبارتند از:
اوربایت (جلوزدگی فک بالا): در این حالت، دندان‌های جلویی فک بالا بیش از حد روی دندان‌های جلویی فک پایین قرار می‌گیرند.
آندربایت (جلوزدگی فک پایین): در این حالت، دندان‌های جلویی فک پایین جلوتر از دندان‌های جلویی فک بالا قرار می‌گیرند.
کراس بایت (عدم تطابق فک‌ها): در این حالت، برخی از دندان‌های فک بالا در داخل دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند.
اپن بایت (باز ماندن فضای بین دندان‌ها): در این حالت، بین دندان‌های فک بالا و پایین هنگام بسته شدن دهان، فضای خالی وجود دارد.
این ناهنجاری‌ها می‌توانند باعث مشکلات جدی در جویدن، صحبت کردن، درد فک و حتی مشکلات مفصل گیجگاهی فکی شوند. ارتودنسی با اصلاح نحوه قرارگیری فک‌ها، این مشکلات را برطرف می‌کند.
دندان‌های نهفته
گاهی اوقات، دندان‌ها به دلیل کمبود فضا یا موانع دیگر، نمی‌توانند به طور کامل از لثه خارج شوند و به اصطلاح نهفته باقی می‌مانند. دندان‌های نهفته، به خصوص دندان‌های عقل، می‌توانند باعث درد، عفونت و آسیب به دندان‌های مجاور شوند. ارتودنسی با ایجاد فضای مناسب، به رویش صحیح دندان‌های نهفته کمک می‌کند یا در صورت لزوم، آنها را برای خارج کردن آماده می‌سازد.
علائم نیاز به ارتودنسی
ارتودنسی، به اصلاح ناهنجاری‌های فک و صورت نیز می‌پردازد. این درمان تخصصی، نه تنها زیبایی لبخند را بهبود می‌بخشد، بلکه سلامت دهان و دندان را نیز ارتقا می‌دهد.
نامرتبی دندان‌ها
نامرتبی دندان‌ها، شایع‌ترین علامت نیاز به ارتودنسی است. دندان‌های کج، شلوغ، یا دارای فاصله، علاوه بر ایجاد ظاهری نامناسب، می‌توانند مشکلاتی جدی برای سلامت دهان و دندان ایجاد کنند. این مشکلات شامل افزایش خطر پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، و اختلال در عملکرد جویدن و صحبت کردن است.
ناهنجاری‌های فک
ناهنجاری‌های فک، از جمله جلو یا عقب بودن فک بالا یا پایین، می‌توانند علاوه بر ایجاد ظاهری نامناسب، مشکلاتی جدی در عملکرد فک و مفصل گیجگاهی-فکی ایجاد کنند. این مشکلات می‌توانند منجر به درد فک، سردرد، و اختلال در جویدن و صحبت کردن شوند.
مشکلات بایت
مشکلات بایت، از جمله اوربایت، آندربایت، و کراس بایت، به اختلال در نحوه قرارگیری دندان‌های فک بالا و پایین بر روی هم اشاره دارد. این مشکلات می‌توانند منجر به سایش غیرطبیعی دندان‌ها، درد فک، و اختلال در جویدن و صحبت کردن شوند.
مشکلات تنفسی
در برخی موارد، مشکلات تنفسی، مانند تنفس دهانی، می‌توانند ناشی از ناهنجاری‌های فک و دندان باشند. ارتودنسی می‌تواند با اصلاح این ناهنجاری‌ها، به بهبود تنفس و کیفیت خواب کمک کند.
درد فک و سردرد
درد فک و سردردهای مکرر، می‌توانند از علائم مشکلات مفصل گیجگاهی-فکی باشند. این مشکلات می‌توانند ناشی از ناهنجاری‌های فک و دندان باشند و با ارتودنسی قابل درمان هستند.
سایش غیرطبیعی دندان‌ها
سایش غیرطبیعی دندان‌ها، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات بایت باشد. این مشکل می‌تواند منجر به حساسیت دندان‌ها، شکستگی دندان‌ها، و درد فک شود.
مشکلات لثه
نامرتبی دندان‌ها، تمیز کردن آنها را دشوار می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد. بیماری‌های لثه، می‌توانند منجر به تحلیل لثه، لق شدن دندان‌ها، و حتی از دست دادن دندان‌ها شوند.
مشکلات گفتاری
در برخی موارد، ناهنجاری‌های فک و دندان می‌توانند منجر به مشکلات گفتاری، مانند نوک زبانی حرف زدن، شوند. ارتودنسی می‌تواند با اصلاح این ناهنجاری‌ها، به بهبود گفتار کمک کند.
مشکلات جویدن
مشکلات جویدن، می‌توانند ناشی از ناهنجاری‌های فک و دندان باشند. ارتودنسی می‌تواند با اصلاح این ناهنجاری‌ها، به بهبود عملکرد جویدن کمک کند.
تاثیر ناهنجاری‌های فک
در برخی موارد، ناهنجاری‌های فک می‌توانند منجر به عدم تقارن صورت شوند. ارتودنسی می‌تواند با اصلاح این ناهنجاری‌ها، به بهبود تقارن صورت کمک کند.
سن مناسب برای ارتودنسی دندان‌ها
بهترین زمان برای ارزیابی ارتودنسی، حدود ۷ سالگی است. در این سن، دندانپزشک می‌تواند مشکلات احتمالی را تشخیص داده و در صورت نیاز، درمان را آغاز کند. البته ارتودنسی در هر سنی قابل انجام است، اما درمان در سنین پایین‌تر معمولاً سریع‌تر و آسان‌تر است.
انواع روش‌های ارتودنسی برای اصلاح دندان‌های نامرتب
امروزه، روش‌های مختلفی برای ارتودنسی وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. برخی از رایج‌ترین انواع ارتودنسی عبارتند از:
ارتودنسی ثابت
در ارتودنسی ثابت براکت‌ها و سیم‌ها به طور ثابت روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و به تدریج دندان‌ها را به موقعیت مناسب هدایت می‌کنند.
ارتودنسی متحرک
در این روش، از پلاک‌های متحرک استفاده می‌شود که می‌توان آنها را هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن از دهان خارج کرد. ارتودنسی متحرک برای اصلاح مشکلات خفیف تا متوسط مناسب است.
ارتودنسی نامرئی
در ارتودنسی نامرئی از پلاک‌های شفاف و نامرئی استفاده می‌شود که به سختی قابل مشاهده هستند. ارتودنسی نامرئی، گزینه مناسبی برای افرادی است که به زیبایی ظاهر خود در طول درمان اهمیت می‌دهند.
ارتودنسی لینگوال
در این روش، براکت‌ها و سیم‌ها در پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند و از دید پنهان هستند. ارتودنسی لینگوال، گزینه مناسبی برای افرادی است که نمی‌خواهند براکت‌ها روی دندان‌هایشان دیده شود.
عوارض عدم انجام ارتودنسی برای دندان‌های نامرتب
در صورت بی توجهی نسبت به درمان و ارتودنسی دندان های نامرتب احتمال اینکه با عوارض زیر روبرو شوید بسیار است.
مشکلات بهداشت دهان و دندان
دندان‌های نامرتب، تمیز کردن کامل دندان‌ها را دشوار می‌کنند. این امر منجر به تجمع پلاک و جرم در نواحی غیر قابل دسترس می‌شود که می‌تواند باعث پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه و بوی بد دهان شود. بیماری‌های لثه به مرور زمان می‌توانند به تحلیل استخوان فک و در نهایت از دست دادن دندان‌ها منجر شوند.
مشکلات جویدن و گوارش
دندان‌های نامرتب می‌توانند باعث اختلال در جویدن صحیح غذا شوند. جویدن ناقص غذا می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه و ناراحتی معده شود. همچنین، ممکن است باعث فشار بیش از حد بر روی مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شود که می‌تواند منجر به درد فک، سردرد و مشکلات دیگر شود.
مشکلات گفتاری و زیبایی
در برخی موارد، دندان‌های نامرتب می‌توانند باعث مشکلات گفتاری شوند. علاوه بر این، دندان‌های نامرتب می‌توانند تأثیر منفی بر زیبایی لبخند و اعتماد به نفس فرد داشته باشند.
سایش غیر طبیعی دندان‌ها
دندان‌های نامرتب می‌توانند باعث سایش غیر طبیعی دندان‌ها شوند. این امر می‌تواند منجر به حساسیت دندان، شکستگی دندان و سایر مشکلات دندانی شود.
مشکلات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
عدم هماهنگی دندان‌ها و فک می‌تواند منجر به مشکلات مفصل گیجگاهی فکی شود. این مشکلات می‌توانند باعث درد فک، سردرد، صدای کلیک یا ساییدگی در مفصل فک و محدودیت در باز کردن دهان شوند.
مشکلات تنفسی
در برخی موارد، دندان‌های نامرتب می‌توانند باعث مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب شوند. آپنه خواب یک اختلال جدی است که می‌تواند منجر به خستگی، خواب آلودگی در طول روز و سایر مشکلات سلامتی شود.
هزینه‌های بالاتر درمان در آینده
عدم درمان دندان‌های نامرتب در سنین پایین می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر در آینده شود که درمان آنها هزینه‌های بیشتری خواهد داشت. به عنوان مثال، درمان بیماری‌های لثه پیشرفته یا جایگزینی دندان‌های از دست رفته بسیار پرهزینه‌تر از ارتودنسی است.
هزینه و مدت زمان ارتودنسی دندان‌های نامرتب
هزینه ارتودنسی به عوامل متعددی از جمله نوع ارتودنسی (ثابت، متحرک، نامرئی)، شدت ناهنجاری دندان‌ها، موقعیت جغرافیایی کلینیک و تخصص ارتودنتیست بستگی دارد.
- به طور کلی، ارتودنسی ثابت فلزی ارزان‌ترین و ارتودنسی نامرئی گران‌ترین نوع ارتودنسی محسوب می‌شوند.
- مدت زمان ارتودنسی نیز متغیر بوده و از ۶ ماه تا ۳ سال یا بیشتر طول می‌کشد.
- شدت ناهنجاری، نوع ارتودنسی، سن بیمار و همکاری او در رعایت دستورالعمل‌های ارتودنتیست، همگی در تعیین طول درمان نقش دارند. برای اطلاع دقیق از هزینه و مدت زمان ارتودنسی، با شماره های درج شده در وب سایت کلینیک مهر تماس بگیرید. در کلینیک مهر با توجه به شرایط خاص هر بیمار، طرح درمان و برآورد هزینه‌ها به صورت اختصاصی ارائه می‌شود.
ارتودنسی برای چه افرادی توصیه نمی شود؟
ارتودنسی برای همه افراد مناسب نیست. در برخی موارد، انجام ارتودنسی می‌تواند با خطرات و عوارضی همراه باشد. در اینجا به برخی از افرادی که ارتودنسی برای آنها توصیه نمی‌شود، اشاره می‌کنیم:
افراد با مشکلات شدید لثه
بیماری‌های لثه فعال می‌تواند باعث تحلیل لثه و استخوان فک شود. برای ارتودنسی حتما باید قبل از آن مشکلات لثه ای درمان شود.
افراد با مشکلات شدید استخوان فک
در برخی موارد، ناهنجاری‌های فک بسیار شدید هستند و ارتودنسی به تنهایی نمی‌تواند آنها را اصلاح کند.
افراد با مشکلات پزشکی خاص
برخی بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی، دیابت کنترل نشده و اختلالات خونی می‌توانند خطر عوارض ارتودنسی را افزایش دهند.
افرادی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند
ارتودنسی باعث می‌شود تمیز کردن دندان‌ها سخت‌تر شود. افرادی که به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت نمی دهند اصلا مورد مناسبی برای ارتودنسی نیستند.
افرادی که همکاری لازم را ندارند
ارتودنسی نیاز به همکاری بیمار دارد. بیمار باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کند و دستورالعمل‌های او را رعایت کند. اگر بیمار همکاری لازم را نداشته باشد، درمان ارتودنسی موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
بهترین راه برای تعیین اینکه آیا ارتودنسی برای شما مناسب است یا خیر، مراجعه به یک متخصص ارتودنسی است. متخصص ارتودنسی با بررسی وضعیت دهان و دندان شما، بهترین گزینه درمانی را به شما پیشنهاد می‌دهد.
سخن پایانی
ارتودنسی، روشی موثر برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی و بهبود زیبایی لبخند است. اگر شما نیز از مشکلات دندانی و فکی رنج می‌برید، بهتر است با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما انتخاب شود.
بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟
بهترین زمان برای ارزیابی اولیه ارتودنسی، حدود ۷ سالگی است. در این سن، دندانپزشک می‌تواند مشکلات احتمالی را تشخیص داده و بهترین زمان برای شروع درمان را تعیین کند. البته، ارتودنسی برای بزرگسالان نیز امکان‌پذیر است و بسیاری از افراد در سنین بالا از این روش درمانی بهره می‌برند.
آیا ارتودنسی دردناک است؟
در طول درمان ارتودنسی، ممکن است کمی احساس ناراحتی و درد خفیف داشته باشید، به ویژه پس از تنظیم براکت‌ها یا سیم‌ها. این درد معمولاً با مصرف مسکن‌های بدون نسخه قابل کنترل است.
مدت زمان درمان ارتودنسی چقدر است؟
مدت زمان درمان ارتودنسی به عوامل مختلفی مانند شدت ناهنجاری، نوع درمان و همکاری بیمار بستگی دارد. به طور متوسط، درمان ارتودنسی بین ۱ تا ۳ سال طول می‌کشد.